Actueel
Vorige maand kwam ik bij een veganistisch koffietentje een vaag bekende buurtgenoot tegen, een 62-jarige oud-kraker. Onder de koffie met een ongekend lekker ijsje bespraken wij de roerige geschiedenis van Tetterode, een woonwerkpand van kunstenaars in de Amsterdamse Kinkerbuurt. Dit kraakpand uit de vroege jaren ‘80 staat inmiddels model voor een hoopvolle geschiedenis, vol coöperatief gedachtengoed.
Alle ins- en outs hiervan staan beschreven in het boek ‘Zeggenschap zonder bezit’ (2020), dat middenin de coronatijd stilletjes van de pers rolde. Kopstukken uit politiek en samenleving geven in dit boek hun visie op de gloednieuwe manier van wonen en werken, die in vrijplaatsen op diverse plekken in Nederland is ontwikkeld. Ik las het lijvige, zeer goed geschreven boek, met práchtige foto’s van begin tot einde uit. En besloot Tetterode, de oude gekraakte fabriek/letterzetterij, waar ik vlakbij woon, weer eens op te zoeken, voor wat politieke en culturele inspiratie.
Flexwerkers
Ook Piet van der Lende van de Bijstandsbond ontvouwt in het boek zijn visie. Die is geworteld in het historisch besef van de arbeidersklasse, de huidige flexwerkers in de keiharde platformeconomie. De reactie van burgers op dit doorgeslagen kapitalisme bracht een derde golf van zelfbestuur en zelfbeheer (sinds de middeleeuwen) die in ons land vanaf 2014 zichtbaar is: energiecollectieven, broodfondsen voor zzp-ers, nieuwe wooncoöperatieven, en noem maar op.
In feite borduurt deze golf voort op wat de kraakbeweging al in de jaren tachtig ontwikkelde. Zodra de menselijkheid teveel in het gedrang komt, gebeurt er iets interessants. De ‘arme onderkant’ gaat zich organiseren door het creëren van alternatieve samenlevingen binnen de hoofdsystemen van de liberale orde. Dat zie je nu overal gebeuren. Van der Lende heeft er een mooi woord voor uit de anarchistische literatuur: ‘prefiguratieve politiek’.
Indiase vakbondsleider
Als ik aanbel onder het kleine bordje van de Bijstandsbond op de gigantische poort van de oude letterzetterij aan de Da Costakade, duurt het even. Alles is groot aan het antieke Tetterode. En spannend en mooi. Eenmaal binnen houdt het gesprek niet meer op. Piet van der Lende verlaat zijn archief om mij vriendelijk te woord te staan. Zijn kennis van de linkse (arbeiders- werklozen) strijd, zowel politiek als activistisch, is schier onbeperkt, hij is een wandelend en pratend archief van die beweging. ‘De 14-euro strijd is nu belangrijk,’ zegt hij.
Erg optimistisch is Van de Lende niet. ‘Links heeft in Nederland verloren, dat is wel duidelijk. Daar word je niet vrolijk van.’ Maar bij de pakken neerzitten is er niet bij. ‘Ik sprak laatst een Indiase vakbondsleider die mij erop wees dat ik met mijn pessimistische houding een puur westerse visie hanteer. “Wij hebben niet eens de tijd om achteruit te gaan leunen,” zei deze man. En daar heeft hij natuurlijk gelijk in. We organiseren een nieuwe wereldconferentie.’ Zie verder: https://www.bijstandsbond.org/
Vriendelijkheid
Bij mijn vertrek laat weer zo’n aardige tuinierster mij desgevraagd de nieuwe binnentuin zien. Vriendelijkheid lijkt een goed ontwikkelde deugd in dit pand. Zodra zij de tuindeur opent, rent een schoonheid van een witte hond ons tegemoet. Zijn elegant geklede baasje veegt de handen af aan zijn broek. Hij is even in de aarde aan het wroeten om zijn hoofd leeg te maken, vertelt hij. Een dag daarvoor presenteerden ze 10 jaar Culturele Stelling van Amsterdam, een grote manifestatie, waarvan hij nog een beetje moe oogt.
'Er zijn sinds 2008 al veel culturele vrijplaatsen en atelierpanden verdwenen in Amsterdam en dat gaat door vanwege de marktwerking, we zijn echt bezorgd,' vertelt de kunstenaar/organisator. 'Zeg maar Gaston, iedereen kent mij. En de hond heet Bobbi.' Zij blijken vanuit Tetterode een spil in het grote web van de internationale kunstscène. Samen met Monica Aerden beheert Gaston het gewilde M4gastatelier met schitterend uitzicht over de stad. Een lieve artistieke jongedame reikt hem ongevraagd een cappuchino aan met een kersenbonbon. ‘Wilt u soms ook?’ Maar natuurlijk!
Zie verder:
https://culturelestelling.amsterdam/
Tetterode viert in oktober zijn 40-jarig bestaan. Alles over deze woonwerkgemeenschap staat hier:
stuur door
website maken